Candida in de darm - Mijn onderbuikgevoel

Een candida-infectie in de darmen, bestaat dat of niet? Dit is een verslag van mijn zoektocht en mijn persoonlijke ervaring met het candida dieet.

“Ik vrees dat ik je niet verder kan helpen.” De KNO-arts zette een krabbel op een papiertje en schoof het naar me toe. “En nu?” snifte ik, terwijl de arts zijn stoel naar achteren rolde. “Het is zoals het is.” Sprakeloos werd ik de gang op geleid. Het is zoals het is? Een paar maanden geleden zwoor u nog op uw witte jas dat alles goed zou komen! Dus ik moet mij de rest van mijn leven zó voelen? Ik vouwde het briefje in mijn hand open. Een nieuwe aanwinst voor het neusspraymuseum in mijn badkamerkastje.

Moe

Het begon in de winter van 2011. Ik werd moe, ontzettend moe. Op de wc zat ik te knikkebollen, in de rij bij de supermarkt moest ik mezelf inhouden om mijn wang niet op de schouder van degene voor me te leggen. ’s Nachts sliep ik onrustig en ik werd iedere ochtend kapot wakker. Ik maakte afspraken met vriendinnen om uit eten te gaan of een middag te gaan shoppen, maar het aantal keren dat ik ook echt gegaan ben kan ik op één hand tellen.

Allergietest

In februari werd ik verkouden. Mijn neus begon te lopen en ik kreeg een kriebelhoest. Toen ik me drie weken later nog steeds niet beter voelde maakte ik een afspraak bij de huisarts. Die concludeerde dat ik allergisch was. Ik kreeg de opdracht om bloed te laten prikken en een recept voor anti-allergiepillen en neusspray. Toen ik een week later belde voor de uitslag was deze negatief. Dus toch een gewone verkoudheid. De huisarts raadde me aan vitamine-C bruistabletten in huis te halen.

Spierpijn

De lente brak aan en ik voelde me nog steeds bagger. Ik had het altijd koud en mijn spieren deden pijn. Op mijn werk wilde ik het liefst met een dekentje en doos tissues onder mijn bureau opkrullen als een poes. Ik weer naar de huisarts. De arts was het met me eens dat mijn verkoudheid nu wel erg lang duurde. Hij drukte me een recept voor neusspray in de knuist en verwees me door naar de KNO-arts.

Neusendoscopie

Twee weken later lag ik kokhalzend met een metalen buisje in mijn neus bij de arts op de onderzoekstafel. Hij tuurde geconcentreerd in het uiteinde van de endoscoop en bromde goedkeurend. In mijn neus en keel was niets te zien wat de aanhoudende irritatie kon verklaren. “Wees niet bang, ik beloof dat ik je niet laat lopen voor we erachter zijn wat er met je aan de hand is”, stelde de KNO-arts mij gerust. De volgende stap was een check van mijn afweersysteem. Op een bloedafnameformulier kruiste de arts een dozijn minivakjes aan. Ik pakte het aan, stopte het samen met een nieuw recept voor neusspray in mijn tas en schudde zijn uitgestoken hand.

Concentratieproblemen

Intussen begon ik zienderogen af te takelen. Mijn neusvleugels en de huid rond mijn ogen werden geteisterd door tissueschuurplekken. Slaapgebrek tekende donkere kringen op mijn grauw geworden gezicht. Zonlicht en computerschermen deden zeer aan mijn ogen. Iedere dag acht uur lang achter een computer zitten werd een marteling. Ik had moeite me te concentreren op mijn werk en had een geheugen als een zeef.  Wanneer ik achter mijn bureau boerend de zure gele vitaminebrouwsels naar binnen werkte, ging er een huivering over de afdeling.

CT-scan

Een maand later lag ik snotterend met mijn hoofd in een grijze draaiende ring. De tafel waarop ik rustte schoof langzaam verder de zoemende tunnel in, tot mijn nek, en weer terug. Nadat er in mijn bloed wederom niets vreemds was aangetroffen, had de KNO-arts me doorverwezen voor een CT-scan van mijn holtes. Toen ik vijf dagen later tegenover een hoofdschuddende KNO-arts plaatsnam vreesde ik even dat er een kolonie vleesetende bacillen in mijn holtes was aangetroffen. Maar nee, ik had verdomme de mooiste holtes die hij in zijn hele carrière had gezien. De arts sprak de legendarische woorden “Het is zoals het is” en beduusd verliet ik het ziekenhuis voor de laatste keer.

Permanente kater

Tegen de tijd dat de zomer aanbrak was alle levenslust uit me weggesijpeld. Het voelde alsof ik met een permanente kater door het leven ging. Het besef te moeten accepteren dat je je de rest van je leven klote gaat voelen is gekmakend. Strontchagrijnig werd ik ervan. Ik was slecht in mijn werk, een waardeloze vriendin en een aansteller, aldus het stemmetje in mijn bonkende hoofd. Volgens de artsen was ik toch kerngezond?  Ik hing aan elkaar van paracetamol, bruistabletten en neusspray en kwam de deur amper uit.

Darmen als aanstichter van alle ellende?

Voor de verjaardag van mijn beste vriendin maakte ik een uitzondering. Terwijl ik in een hoekje van de partytent stond te socializen met de hapjestafel, raakte ik aan de praat met een vrouw die mijn klachten herkende. Het woord candida viel, of ik daar wel eens van gehoord had. Een olijf bleef onderweg naar mijn mond steken. Is dat geen soa? Ze stak van wal over darmschimmels, gisten en bacteriën. Binnen drie maanden voelde zij zich beter dan ooit, en dat allemaal door een candidadieet te volgen. Zouden mijn darmen de aanstichter van alle ellende zijn?

Candida albicans

Volgens Wikipedia is candida, voluit candida albicans, een gistachtige schimmel die bij nagenoeg iedereen in het maag-darmstelsel leeft. Onder normale omstandigheden veroorzaakt candida geen problemen, omdat de gistcellen samenwerken met en onder de duim gehouden worden door goedaardige darmbacteriën. Maar als het evenwicht in de darmen verstoord wordt, bijvoorbeeld door een zware antibioticakuur, kan candida terrein winnen en gaan woekeren. Dit kan klachten veroorzaken in bijvoorbeeld de mond, op de huid of in de vagina. Duidelijk verhaal, maar ik had last van alles behálve mijn mond, huid en vagina. Ik herkende me niet in de omschreven klachten en er werd niets uitgelegd over het candidadieet.

Candida-infectie in de darm

Toen ik googelde op ‘candidadieet’ ging er een wereld voor me open. Ik stuitte op teksten van duizenden mensen die op blogs, fora en gezondheidswebsites spreken over een zogenaamde candida-infectie in de darm, waarvan het effect door het hele lichaam te merken is. De meest voorkomende symptomen van zo’n candida-infectie zijn oververmoeidheid, concentratieproblemen, darmklachten en hoofdpijn. Ik kon drie van de vier afvinken. Ik kwam persoonlijke verhalen tegen van mensen die zich decennia lang net zo verrot hebben gevoeld als ik en van mensen die gediagnosticeerd waren met het ongeneeslijke chronische-vermoeidheidssyndroom ME, voordat ze zich na het candidadieet als herboren voelden.

Van de A van aambeien tot de Z van zweetvoeten

Ik klikte gretig verder. Toen ik de volledige waslijst met mogelijke candida-symptomen onder ogen kreeg moest ik mezelf even achter mijn oor krabben. Van de A van aambeien tot de Z van zweetvoeten, zo’n beetje alle kwalen die je kunt bedenken worden gekoppeld aan candida. Het lijkt wel een labeltje voor iedereen met vage klachten. Toch bleef ik geboeid door deze immense groep mannen en vrouwen die allemaal in hetzelfde schuitje hebben gezeten en die allemaal zoveel baat hebben gehad bij dezelfde aanpak: Het Dieet in combinatie met probiotica en multivitamine.

Hoe kom ik erachter of ik een candida-infectie heb?

De diagnose blijkt omstreden. De ene alternatieve genezer schrijft dat candida makkelijk vast te stellen is met een druppel bloed onder de microscoop, een specialist op een forum raadt een ontlastingsmonster aan, en een handjevol verkopers van geneesmiddelen beweert dat candida met slechts een klodder spuug in een glas water kan worden aangetoond. Een Maag Darm Lever arts spreekt over ingrijpende darmbiopten waarbij een stukje darmwand moet worden weggesneden. Op de site van de Maag Lever Darm Stichting staat weer dat candida helemaal niet aangetoond kan worden. Sterker nog, ze schrijven dik onderstreept: “De reguliere geneeskunde en de Maag Lever Darm Stichting erkennen het bestaan van […] een Candida infectie in de darm niet.”

Lekker is dat. Het duizelde me, maar hoe langer ik nadacht, hoe meer puzzelstukjes er op hun plaats vielen. Opeens herinnerde ik me een reeks blaasontstekingen met bijbehorende antibioticakuren anderhalf jaar geleden en mijn doktersbezoek met vage buikkrampen een paar maanden daarna. Ik besloot te luisteren naar een betrouwbare bron: mijn eigen lichaam.

Interview Maag Lever Darm Stichting

Yvette Bruinsma is gezondheidsvoorlichter bij het MDL Fonds, voorheen Maag Lever Darm Stichting.

De Maag Lever Darm Stichting erkent het bestaan van een candida-infectie in de darm niet, staat onderstreept op jullie website te lezen.

"Klopt. Wij baseren onze voorlichting uitsluitend op de reguliere geneeskunde. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er geen verband is tussen de klachten die worden beschreven bij een candida-infectie, zoals darmklachten en vermoeidheid, en candida."

Wordt er veel onderzoek gedaan naar candida in de darm?

"Er lopen op dit moment geen onderzoeken naar candida die de MLDS financiert. Voor zover ik weet leeft het niet heel erg."

In de alternatieve geneeskunde wel.

"Door niet-reguliere behandelaars wordt inderdaad nogal eens de diagnose candida-infectie gesteld. Dit wordt dan geconstateerd door middel van onderzoeksmethoden die in de reguliere geneeskunde niet gebruikt worden, zoals levend-bloedanalyses, electro-acupunctuur en kinesiologie. Alternatieve therapieën berusten niet op wetenschappelijk onderzoek, maar op traditie en ervaring. "

Wat vindt u van het candidadieet?

"Er is nooit aangetoond dat dieetadviezen effect hebben op de klachten. Het candidadieet is erg streng. Wie dit eetpatroon lang volhoudt, kan tekorten krijgen aan vitaminen, mineralen en vezels. Het weglaten van suikers kan juist klachten veroorzaken omdat het lichaam suiker nodig heeft voor energie."

Hoe kan het dan dat het mij toch zo goed geholpen heeft?

"Die vraag kan ik niet beantwoorden. Dat is jouw persoonlijke ervaring, maar het is geen wetenschappelijk aangetoond effect. "

Het candidadieet uitproberen

Onder het mom baat het niet dan schaadt het niet besloot ik het candidadieet uit te proberen. Het belangrijkste hierbij is tenminste drie maanden zoveel mogelijk suiker, gist en koolhydraten, die in je lichaam ook omgezet worden in suiker, te mijden. Het doel hiervan is de candidacellen, die van suikers leven, niet langer te voeden zodat de goede darmbacteriën weer gaan overheersen en de lichamelijke klachten afnemen. Ik verorberde de laatste vier zebraspritsen, schudde het pak chocoladevlokken boven mijn mond leeg en maakte de aangebroken fles rosé in mijn koelkast soldaat. Het roer ging om.

Candidadieet in een notendop

Niet eten:

• Zoet smakend eten en toegevoegde suikers
• Brood waar gist in zit
• Schimmelhoudende producten als oude kaas en champignons
• Witmeelproducten zoals pasta en pannenkoeken
• Ingeblikt voedsel, pakjes en zakjes
• Melk
• Alcohol

Wel eten:

• Roggebrood, rijstwafels, (met mate) zuurdesembrood
• Biogarde yoghurt en kwark
• Ongebrande noten
• Groenten
• Fruit, liefst zuur
• Volkorenpasta, zilvervliesrijst, quinoa
• Eieren
• Biologisch vlees, vis en soja
• Natuurlijke probiotica en multivitaminen

Het candidadieet in de praktijk

Ik begon te ontbijten met roggebrood, kwark en kruidenthee in plaats van mijn gebruikelijke bruine boterham met oude kaas en bosvruchtenthee met anderhalve schep suiker. Op mijn werk herbergde mijn bureaulade voortaan snacks als rijstwafels, wortels, tomaatjes, frisse appels en nootjes en tijdens de lunch pakte ik uit met grote salades. ’s Avonds wokte ik verse groenten en vis of kip met wat volkorenpasta of zilvervliesrijst of ik maakte verse groentesoepen. Al na vier dagen merkte ik verschil. Voor het eerst sliep ik acht uur en had ik geen moeite om na drie keer snoozen mijn warme bed te verlaten. In de weken die volgden sliep ik heerlijk en kwam mijn energieniveau weer op peil. De mist in mijn hoofd verdween en mijn concentratiespanne rekte aanzienlijk op. Mijn neus stopte met lopen en de druk achter mijn ogen verminderde. Het dieet klonk in eerste instantie extreem, maar bleek verrassend makkelijk vol te houden met dagelijks merkbare verbeteringen.

Na één maand

Een maand later was ik van al mijn verkoudheidsverschijnselen verlost. Ook klaarde mijn huid op en viel mijn haar minder uit. Ik begon plezier te beleven aan mijn nieuwe manier van koken. Ik experimenteerde met groenten waar ik nog nooit van had gehoord en werd creatief met kruiden. Ik begon steeds beter te proeven waardoor ik minder zout in mijn eten hoefde te gebruiken. Hoewel afvallen niet het doel was gaf de weegschaal vijf kilo minder aan. Het voelde goed. Blijkbaar straalde ik dit ook uit want vrienden, familie en collega’s toonden interesse in mijn nieuwe eetgedrag en verzoekjes om tips en recepten stroomden binnen. Het voelde alsof mijn lichaam de candida, of wát het ook was dat mijn lijf teisterde, had teruggesnoeid tot controleerbare proporties.

Interview arts integrale geneeskunde

Titi Koolsbergen is arts voor integrale geneeskunde en auteur van onder andere ‘Vechten met gerechten tegen candida en ME’.

Ik val maar met de deur in huis: bestaat candida volgens u?

"Jazeker. In de Sint Janskliniek zie ik iedere week weer nieuwe mensen die lijden aan een candida-infectie. Het is gemakkelijk vast te stellen met een Levend Bloed Analyse: een druppel vers bloed onder een fasecontrastmicroscoop. In het geval van candida zijn er gistcellen en soms zelfs schimmeldraden waar te nemen. De World Health Organisation erkent het bestaan van candida. Er zijn zelfs stapels betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek over te vinden."

Daar zijn niet alle artsen het over eens…

"In Nederland handelt de geneeskunde volgens wetenschappelijke inzichten en medische protocollen. Dat is handig, maar kan ook tot kokervisie leiden. Op de universiteit leren wij artsen weinig over voeding en de invloed ervan op de gezondheid en al helemaal niets over candida-infecties op microniveau. Wie de moeite neemt om verder te kijken dan de geijkte protocollen komt uit bij prachtig onderzoek over gisten en schimmels en de invloed op onze gezondheid."

Wat raadt u mensen die denken dat ze candida hebben aan te doen?

"Mijn vuistregel is: is alles onderzocht en wordt er niets gevonden? Denk dan aan candida. Bij vage buikklachten adviseer ik voor een gewoon ontlastingsonderzoek naar de huisarts te gaan, bij vele vage klachten raad ik aan een LBA te laten uitvoeren door een arts die bekend is met candida."

Hoe wordt candida behandeld?

"Met het opstellen van een persoonlijk dieet zijn we er al voor vijftig procent. Schrap toegevoegde suikers, bakkersgist en geur-, kleur- en smaakstoffen. Daarnaast is het raadzaam om probiotica te slikken en natuurlijke supplementen die candida-vijandig werken, zoals kokos-, knoflook- en rozemarijnsupplementen te nemen."

Inmiddels is het ruim een half jaar geleden dat ik mijn eetpatroon drastisch veranderde. Het dieet is een leefstijl geworden. In mijn voorraadkast staat weer gewoon een pak vlokken en een fles wijn, maar brood en snoep komen er niet meer in. Buiten de deur eet ik wel eens een broodje of gebakje mee, maar daar blijft het bij.

Misschien zit een candida-infectie alleen tussen de oren en is het feit dat ik me zoveel beter voel geheel te danken aan mijn vernieuwde voedingspatroon. Wie zal het zeggen? Feit blijft dat ik hier ontzettend veel baat heb gehad. Als ik mij had neergelegd bij “Het is zoals het is”, dan had ik waarschijnlijk nu nog met een doos tissues onder mijn bureau gezeten.

*Dit artikel werd in 2013 gepubliceerd in tijdschrift Viva